Een kaapverdische uitvaart in zorgzame en ervaren handen
Betrokkenheid bij Kaapverdisch afscheid: Rouwkaarten zijn overbodig. Via telefoon en social media wordt het bericht van overlijden snel verspreid, evenals de datum en het tijdstip van de begrafenis. De grote onderlinge betrokkenheid van Kaapverdianen uit zich in een massale opkomst, zowel in rouwbezoek aan het rouwcentrum, als in rouwbezoek aan huis, als in het aanwezig zijn bij de begrafenis. Een en ander zal dan ook in goede banen geleid moeten worden. Meride doet dat op professionele, maar tevens terughoudende wijze. Iedereen krijgt voldoende ruimte en gelegenheid om deel te nemen aan het afscheid.
Kaapverdische rouwrituelen bij condoleance
In het rouwcentrum is de kist open en staat of zit de naaste familie rondom zijn overledene. Er wordt hardop gehuild en geklaagd, over het verlies van de geliefde, over de omstandigheden waaronder dat gebeurde, over hoe het nu verder moet. Bezoekers doen hieraan mee, wel op wat minder luide wijze, maar over het algemeen wordt er door iedereen openlijk gehuild. Ook wordt er met elkaar de rozenkrans gebeden. Een dergelijk rouwbezoek zal minimaal eenmaal, over het algemeen tweemaal worden gehouden. De Meride uitvaartverzorger zal op de achtergrond aanwezig zijn en zich terughoudend opstellen, maar wel zorgen dat het rouwbezoek goed verloopt naar de wensen van de familie.
Kaapverdisch sterfhuis
In het huis waar de overledene woonde, zal zich in de dagen tussen overlijden en begrafenis ook een onafgebroken stroom van bezoekers melden om hun medeleven te uiten. Familie, vrienden en bekenden komen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds langs. In tegenstelling tot in het rouwcentrum wordt er in huis niet hardop gehuild en geklaagd, in het overvolle Nederland geeft dat al snel aanleiding tot klachten.
Aan het einde van de dag wordt ook hier gezamenlijk de rozenkrans gebeden.
Kaapverdische uitvaartmis
De datum en het tijdstip van de begrafenis wordt in overleg zo gekozen dat eventuele familie vanuit het buitenland gelegenheid heeft om over te komen. Voorafgaande aan de begrafenis zal er een mis worden gehouden in een Rooms katholieke kerk, vrijwel altijd in de Kaapverdische parochie te Rotterdam. Voordat deze uitvaartmis begint, wordt de kist nogmaals geopend. Deze staat reeds in de kerkzaal of ook wel in een bijzaal. Voor de laatste maal kan er afscheid worden genomen van de overledene. Voor dit moment moet ook ruim tijd ingepland worden. Door het definitief sluiten van de kist wordt het persoonlijke afscheid beëindigt, een zeer emotioneel gebeuren.
Psalmen en Morna’s
De uitvaartmis wordt rijkelijk voorzien van muziek, zowel psalmen als traditionele Kaapverdische liederen (Morna’s genoemd). Is er geen koor of muziekgroep aanwezig, dan zorgt Meride dat er een goede muziekinstallatie is om via Cd’s de gewenste muziek te kunnen laten horen. De mis zelf wordt uiteraard door een geestelijke geleid, maar ook is er ruimte voor persoonlijke toespraken. Na de dienst wordt de overledene door familie en vrienden begeleid naar zijn laatste rustplaats op de begraafplaats. Iedereen die in de kerk aanwezig is gaat mee en dat kunnen, zoals reeds gezegd, honderden mensen zijn. Ook hier is het dus belangrijk dat er goede en duidelijke planning en begeleiding is.
Kaapverdische begrafenis
Nadat de kist gezegend is met wijwater, plaatsen de medewerkers van Meride de kist op het graf en laten deze ook in de aarde zakken. Bloemstukken worden rondom het graf geschikt. Familie en belangstellenden volgen dit enigszins op afstand. Nadat de kist in het graf is gezet komt men er rondom staan en neemt men op Kaapverdische wijze afscheid. Dat wil zeggen met veel emoties, luid huilen en klagen. Tenslotte loopt iedereen langs het graf en schept wat zand om de kist te bedekken.
Ten slotte
Na de begrafenis zal er in een verenigingsgebouw of dergelijke nog uitgebreid gecondoleerd en nagepraat worden. De Meride uitvaartverzorger zal de familie hiernaar toe begeleiden en daar afscheid nemen.
Gezien de grote getale van mensen die een dergelijk afscheid zullen bijwonen, is het zaak dat de uitvaart van aanvang tot en met einde goed gepland wordt. Immers, op het afscheid van een geliefd persoon moet goed teruggekeken kunnen worden en er mag absoluut geen gevoel van haast of druk ontstaan. De Meride uitvaartverzorgers hebben ruime ervaring in het begeleiden van dergelijke grote uitvaarten en zullen stap voor stap het afscheid met de familie doornemen en deskundig adviseren.